dinsdag 29 november 2016

RECENSIE PUNTNEUZEN & KERSENPITTEN - VERHALEN EN RECEPTEN UIT DE KEUKEN VAN JEROEN BOSCH - JEROEN THIJSSEN & LIZET KRUYFF / UITGEVERIJ LOOPVIS


shyama in boekenlandshyama in boekenland










Dit boek straalt door de donkere cover direct een middeleeuwse sfeer uit. De uitklapbare kaft met aan de binnenkant afbeeldingen van het werk van kunstenaar Jeroen (Jheronimus) Bosch versterkt dit beeld, evenals de verdere fragmenten van zijn schilderijen en passende (culinaire)illustraties waar het boek vol mee zit. Een mooie invulling die het boek treffend goed in het tijdsbeeld plaatst.

Jeroen Bosch (die eigenlijk Van Aken heette) groeide 500 jaar geleden op in het bruisende, 15de eeuwse, ’s-Hertogenbosch, een werkstad bij uitstek. Door de goede sociale voorzieningen was de stad een trekpleister voor 'vreemdelingen' uit andere delen van het land, op zoek naar een beter leven. Wat dat betreft is er anno 2016 nog niet veel veranderd in de kloof tussen arm en rijk!

Er valt over die tijd heel wat te vertellen op culinair gebied, dankzij archeologische vondsten, kunsthistorisch onderzoek en andere historische bronnen. Aan deze intensieve taak hebben Lizet Kruyff en Jeroen Thijssen zich gewaagd en dit heeft geresulteerd in Puntneuzen & Kersenpitten, verhalen en recepten uit de keuken van Jeroen Bosch.

De focus in dit boek ligt dus op deze verhalen en recepten en begint met de uitleg over de grote verschillen in rangen en standen in die tijd. De elite at verfijnd en ging steeds op zoek naar iets anders om de maaltijd meer fleur te geven, terwijl de boeren en arbeidersgezinnen genoegen moesten nemen met wat er overbleef. Daar waar de elite zich voedde met delicaat voedsel, aten de burgers de betaalbare 'resten' zoals orgaanvlees en andere goedkopere stukken vlees. Er staat een recept 'Boers binnenwerk' in het boek met een foto van een schaal vol rauw 'binnenwerk' van een beest. (Ik ben geen fan van orgaanvlees, dus enigszins brrrr)

Jeroen Thijssen, verhalenverteller pur sang, schreef maar liefst twintig verhalen die zijn gebaseerd op de personages en thema's van de schilderijen van Bosch waarop veelvuldig afbeeldingen van etenswaren voorkomen. Sappige worsten, gevulde varkenskoppen, geroosterde vissen en kruiken vol wijn. En ook aan dit laatste is aandacht besteed in dit boek door Mariëlle Beukers, die de wijnteksten voor haar rekening nam. Wijn bij de maaltijd was in de Middeleeuwen de normaalste zaak van de wereld, uiteraard voor de mensen met een beter gevulde beurs. Maar ook bier was een dagelijkse dorstlesser, zowel voor de armen als de rijken, voor kinderen en bejaarden. De mensen brouwden overigens hun bier veelal thuis. 

Lizet Kruyff heeft de verhalen door middel van achtergrondinformatie geplaatst in hun historische setting en met middeleeuwse recepten aangevuld. Onze hedendaagse bekende Amsterdamse meesterbakker Cees Holtkamp heeft ook een bijdrage geleverd met zijn toepasselijke recepten van (Bossche) Honingkoek en Lieve Koekjes. Daarnaast zijn er zes specifieke recepten voor sauzen opgenomen, zodat de middeleeuwse maaltijd gecompleteerd wordt, en komen ook specerijen en het mengen ervan aan bod. In de middeleeuwen was er ook al een keur aan specerijen op de markt te koop, weliswaar peperduur vanwege de import uit verre streken.
'Dankzij archeologisch vondstenmateriaal, schilderijen, prenten, handschriften en andere historische bronnen is er genoeg te vertellen over de eetcultuur van Jeroen Bosch. De kennis is opgehangen aan de geschiedenis, maar ook aan de mogelijke verhalen achter de figuranten op de schilderijen. Wie goed zoekt zal vinden.'
Puntneuzen & kersenpitten vind ik een rijke aanvulling op culigebied. De historische setting heeft een mooie meerwaarde en door het tegen de werken van Bosch te plaatsen komen zijn schilderijen tot leven. Heerlijk om dit boek vaker open te slaan om een verhaal te lezen, de sfeer uit die tijd op te snuiven en zelfs geïnspireerd te raken om een themadiner in Middeleeuwse stijl te bereiden om je vrienden en familie te verrassen. Maak via dit boek een bijzondere tijdreis naar de keuken van Jeroen Bosch. Veel plezier!

BOEKINFO
Puntneuzen & Kersenpitten - Jeroen Thijssen en Lizet Kruyff
Uitgeverij Loopvis
Fotografie: Saskia Lelieveld
Tekst over wijn: Mariëlla Beukers
Ilustraties: Jelle F. post, Shutterstock, Getty Images
Uitvoering: gebonden paperback met flappen, 240 pagina's
September 2016, eerste druk.

Extra detail: dit boek is duurzaam gedrukt op 115 grams Tatami door drukkerij Groenkamp in Groningen

Geen opmerkingen:

Een reactie posten