RECENSIE 14 - JEAN ECHENOZ

"Echenoz omkadert een stukje uit de abstracte Eerste Wereldoorlog en reduceert het tot behapbare en inzichtelijke afmetingen"

Tijdens een fietstocht in de Vendée hoort de drieëntwintigjarige Anthime de stormklok luiden. 'De stormklok kon gezien de huidige toestand van de wereld maar één ding betekenen: mobilisatie'. Het is 1 augustus 1914, de Eerste Wereldoorlog is net uitgebroken.

Anthime werkt als boekhouder in een schoenenfabriek en brengt zijn vrije tijd door met zijn vis- en drinkvrienden Padioleau (een slagersjongen), Bossis (een vilder) en Arcenel (een zadelmaker). 'Hoe dan ook, die drie interesseren zich elk op zijn eigen manier veel voor dieren, hadden er veel gezien en zouden er nog veel meer tegenkomen'.

Anthime heeft een bovenmatige interesse in Blanche. Zij heeft een relatie met de arrogante Charles, die met zijn zevenentwintig jaar al onderdirecteur is in de schoenenfabriek van haar vader. Alle gezonde mannen vertrekken naar het front. Volgens Charles is het hooguit een kwestie van veertien dagen, maar niets is minder waar. 'Zij het dan dat alles veertien dagen daarna, dertig dagen later, na nog meer en vervolgens meer weken, toen het was gaan regenen en de dagen steeds kouder en korter waren geworden, heel anders bleek te zijn gelopen dan verwacht'. In de chaos van de oorlog vraagt Anthime zich af of hij Blanche ooit nog terug zal zien.

14 is een compact verhaal van 'maar' 121 pagina's. Echenoz laat hiermee zien dat de kwaliteit van woorden en zinnen, mits goed gekozen, boven kwantiteit staat. In de Nederlandse versie die ik gelezen heb komt dit door de prachtige vertaling van Martin de Haan erg goed uit de verf. De verschrikkingen van de oorlog krijgen een menselijk gezicht doordat Echenoz inzoomt op de Franse jongemannen in het leger. Ook diverse dieren, wel of niet geschikt voor consumptie, komen ruim aan bod in dit verhaal. Echenoz heeft ook hen een belangrijke plek gegeven, ze zijn naadloos verweven in het verhaal.

Echenoz schrijft over de oorlogsverschrikkingen: 'Dat alles is al duizend keer beschreven , dus misschien is het niet de moeite om nog langer stil te staan bij die smerige, stinkende opera'. 

Desondanks is deze novelle een waardevolle aanvulling op dit genre. De korte titel 14 past uitstekend bij de beknoptheid van het verhaal, en staat volgens mij symbool voor de aanvang van de oorlog in 1914, maar ook voor de misplaatste opvatting van personage Charles dat de oorlog hooguit 14 dagen zou duren.

Met dank aan Uitgeverij De Geus voor het recensie-exemplaar.

Over de auteur:

Jean Echenoz (Frankrijk, 1947) studeerde sociologie, muziek en civiele techniek. In 1999 won hij de prestigieuze Prix Goncourt voor Ik ben weg. Van deze roman werden in Frankrijk meer dan 400.000 exemplaren verkocht. In het Nederlands verscheen eerder zijn trilogie over bijzondere personen: de componist Maurice Ravel (Ravel), de atleet Emil Zátopek (Hardlopen) en de uitvinder Nikola Tesla (Flitsen). Echenoz wordt gerekend tot de grootste Franse schrijvers van de laatste drie decennia.

Titel       : 14 - Jean Echenoz

Genre    : novelle

Uitgave  : Hardcover, 121 pagina's

Uitgever : De Geus
ISBN      : 9034534793

2015