"Lieveling heeft me bijzonder geraakt. Het is verbluffend ontroerend en verrassend hilarisch"
De debuutroman Lieveling van Kim van Kooten begint in 1975, op de vijfde verjaardag van Puck. Die dag verlaat zij met haar moeder Patricia hun woning in een achterstandswijk in Rotterdam om bij een rijke meneer te gaan wonen. Haar moeder Patricia heeft bij hem gesolliciteerd als hulp in de huishouding en nu komt hij hen halen.
Puck noemt de oude man 'ome Meneer'. Hij overstelpt Puck met kadootjes en besteedt meer tijd aan haar dan aan haar moeder. Puck's moeder is een naïeve, niet al te intelligente vrouw die niets door heeft en lekker zwijmelt in haar nieuwe geluk en rijkdom. Lidovicus, die door haar moeder steevast 'Pikkedoos' wordt genoemd, zorgt ervoor dat Patricia druk bezig blijft, zodat hij ongestoord zijn gang kan gaan met de kleine Puck.
Elke avond krijgt Patricia een fles rosé en kijkt ze TV. Daarnaast wordt ze op twee cursussen gezet, waardoor Puck elke avond aan hem is overgeleverd. En zondag is mama's uitslaapdag, dan heeft hij alle tijd voor Puck ... hij is niet verliefd op Puck's moeder, maar op Puck.
Puck's echte vader is volgens haar Rotterdamse oma Crooswijk, die plat Rotterdams spreekt en geen blad voor haar mond neemt, 'met de muziek mee naar Gouda'. Puck vraagt zich af, in haar kinderlijke onschuld en de uitdrukking niet begrijpend, wanneer hij daar vandaan terugkeert. 'Ome Meneer', die zich inmiddels Papa laat noemen door Puck, laat haar amper alleen. Vanaf het begin wast hij drie per week haar haren, droogt haar lichaam af met zijn handen, maakt lange autotochten met haar en fotografeert haar. En om haar genegenheid te winnen overlaadt hij haar met speelgoed.
Regelmatig verstopt ze zich in haar diepe kast die bomvol staat met Barbie's, Monchichi en Playmobiel. De angst en weerzin voor papa is altijd aanwezig en de kast is haar enige toevluchtsoord in huis.
"Zodra ik hoor dat er iemand de trap opkomt, kruip ik in de kast. Als de deur van mijn kamer opengaat wacht ik eerst tot ik weet wie het is. Als het mama is kom ik meteen tevoorschijn en roep ik: 'Koekoek!' of: 'Haha, gefopt!' Als het papa is blijf ik net zo lang zitten tot hij vanzelf weggaat. Dat kan soms wel even duren. Hij weet het wel en niet. Hij vermoed misschien dat ik me verstop, maar hij weet het niet zeker, en al helemaal niet waar, want hij heeft me nog nooit gevonden."
De enige man bij wie Puck zich echt veilig voelt is haar schoolmeester, meneer Hofslot. Maar durft ze hem te vertrouwen? Puck weet niet of het normaal is wat haar overkomt. Zouden alle andere kinderen dit meemaken? Ze gaat gebukt onder haar ellende en raakt ernstig ondervoed. Ze verbloemt dit door de clown uit te hangen op school, het is de enige overlevingsstrategie die ze heeft. Maar hoe lang houdt ze dit nog vol?
Lieveling is gebaseerd op het verhaal van Pauline Barendregt. Het begint als een sprookje voor de kleine Puck, maar ontaardt al snel in een regelrechte nachtmerrie. Kim van Kooten is erin geslaagd in heel eenvoudige taal en op suggestieve wijze dit schokkende verhaal over pedofilie over te brengen.
Lieveling is verbluffend ontroerend en verrassend hilarisch. Door Van Kooten's toegankelijke aanpak en het bewust niet expliciet benoemen van de pedofiele handelingen wordt het verhaal des te indringender. Ze prikkelt heel sterk de eigen verbeeldingskracht van de lezer. Bijzonder knap om zo boven een situatie te kunnen uitstijgen en met een flinke dosis humor in te vullen, vrij van eigen oordeel.
Ik heb nog nooit eerder zo'n heftig thema zo luchtig beschreven gelezen, ik ben er enigszins confuus door, omdat ik, hoe tegenstrijdig het ook klinkt, enorm heb moeten lachen door Van Kooten's woordkeuze. Haar humoristische en relativerende schrijfstijl plaatst dit verhaal in een kinderlijk helder perspectief, waardoor het met een enorme impact binnenkomt, het dondert en dendert nog na.
LIEVELING - KIM VAN KOOTEN
Uitgever Lebowski Publishers
Uitgave Paperback, 238 pagina's
2015
Geen opmerkingen:
Een reactie posten