Recensie Sprakeloos - Herma de Beer

De onzichtbare last zou weer op haar komen liggen, ze zou weer moeten aanspannen om de last te kunnen dragen, de geopende poort achter haar ogen zou weer sluiten, haar kiezen zouden weer strak op elkaar staan, schouders eronder, dat was het werkelijke leven.

Dit zijn gedachten van Emma, die getrouwd is met Albert van Straten en moeder is van 3 (volwassen) kinderen. Ze heeft Sociologie en Kunstgeschiedenis gestudeerd.

Emma heeft zich altijd buitengesloten gevoeld in haar ouderlijk gezin. Ze hunkert naar erkenning en streeft op dwangmatige, neurotische wijze naar perfectie. Alles moet volgens een (zelf)bepaalde orde gebeuren. In haar rapport stond altijd: 'rigide en niet flexibel'! Ze loopt al haar hele leven vast op emoties die ze niet onder woorden kan brengen.

Familie voelt voor haar als een vreemd land, ze is de buitenlander die hier al haar leven lang woont maar die nooit de fijne nuances van de taal onder de knie zal krijgen, de grapjes zal snappen, de gevoeligheden begrijpen.

Emma is veel op zichzelf aangewezen door de drukke baan van haar man. Ze gebruikt deze tijd weleens om zich geestelijk terug te trekken op haar eigen eilandje, waar ze rust vindt. Na het overlijden van haar broer Henk raakt ze verstrikt in een innerlijke strijd die ze niet meer alleen aankan. Ze zoekt uiteindelijk hulp bij een psychologe. Dan wordt de diagnose gesteld, Emma lijdt aan een Autisme Spectrum Stoornis (ASS), het syndroom van Asperger. Alles waar ze haar hele leven tegenaan loopt en mee worstelt valt hiermee op zijn plaats. Met dit etiket krijgt de verwarrende en vermoeiende brij in haar hoofd eindelijk een naam die de kortsluiting tussen haar en de buitenwereld verklaart.

Zal therapie haar helpen in haar zoektocht te zijn wie ze is?

Het totaalplaatje ontbreekt in haar hoofd, ze ziet steeds een stukje. Verbindingswegen ontbreken, die zal ze zelf moeten aanleggen, met materiaal dat niet voor het grijpen ligt, dat ze ergens moet zoeken, maar de schatkaart is verstopt en hoe een weg aanleggen in zijn werk gaat, daarvan heeft ze geen idee.

Sprakeloos is een vrij beknopte, op waarheid gebaseerde roman, waarin de auteur inzoomt op de gedachtewereld van de autistische Emma. Vanuit dit gegeven is het verhaal logischerwijs in korte, enigszins beschouwelijke zinnen neergezet. Doordat Emma zeer structureel en ordentelijk denkt, zouden gekunstelde zinnen de kern niet zo kunnen weergeven als nu het geval is.

Indrukwekkend hoe Emma zich zonder natuurlijk filter en snel overprikkelde brein erdoor heen slaat en informatie en impulsen van buitenaf verwerkt. Autisme wordt nooit een automatisme, iedere situatie is weer nieuw en op zichzelf staand.

Treffend in het verhaal is dat na het stellen van de diagnose soortgelijk gedrag van andere familieleden ineens herkenbaar wordt en in een heel andere context komt te staan. Zou haar broer Henk ook aan dit syndroom hebben geleden? De verhalen over haar opa doen ook een bel rinkelen:

Opa was van twaalf ambachten en dertien ongelukken. Eigenwijs werd het genoemd. Als opa nu geleefd had, zou hij misschien ook zijn doorverwezen naar een psycholoog, zou hij ook getest zijn, het woord autisme werd in zijn tijd nog niet veel gebruikt, toen waren er nauwelijks psychische aandoeningen bekend, je was lui of dom als je niet mee kon komen.

Herma de Beer heeft met Sprakeloos een heldere en fascinerende inkijk gegeven in de voor mij onbekende complexiteit rond autisme. Ze licht de stolp op waaronder het syndroom verborgen ligt en legt de vinger op de zere plek. Wellicht dat Sprakeloos kan bijdragen tot meer inzicht en begrip voor ASS, een onzichtbare handicap die nog te weinig wordt erkend, maar wel een heftige impact heeft op het leven van degenen die ermee belast zijn.

Klik hier voor informatie over de auteur.

BOEKINFO

Genre: een op waarheid gebaseerde Roman

Uitgeverij De Brouwerij | Brainbooks

Paperback

Verwachte uitgave: 28 Augustus 2014

Dit boek heb ik gelezen voor Uitgeverij De Brouwerij | Brainbooks.